علائم و علل آسیب های نخاعی چیست؟ بررسی روش های درمان

تصور کنید در یک روز عادی مشغول ورزش یا رانندگی هستید که ناگهان یک حادثه همه چیز را تغییر می‌دهد. آسیب نخاعی (Spinal Cord Injury) درست در چنین لحظاتی ممکن است رخ دهد. طبق آمار سازمان جهانی بهداشت، سالانه بین 250 تا 500 هزار نفر در سراسر دنیا دچار آسیب نخاعی می‌شوند. بیشتر این افراد، جوانان و بزرگسالانی هستند که زندگی فعالی دارند. نخاع، شاهراه ارتباطی بدن است که مغز را به عضلات و حس‌های بدن متصل می‌کند. وقتی این شاهراه دچار آسیب شود، پیام‌های حیاتی قطع یا مختل می‌شوند و زندگی فرد به شدت تحت تأثیر قرار می‌گیرد.

شناسایی به موقع نشانه‌های آسیب نخاعی بسیار مهم است. تصور کنید حس می‌کنید قسمتی از بدنتان بی‌حس شده یا قدرت حرکتی‌تان را از دست داده‌اید. شاید هم با مشکلات تنفسی یا کنترل ادرار مواجه شوید. این‌ها زنگ خطر هستند و نباید نادیده گرفته شوند. هر یک از این علائم می‌تواند نشانه‌ای از آسیب نخاعی باشد که نیاز به بررسی فوری دارد. شناخت سریع این علائم و اقدام به موقع، نقش حیاتی در بهبود وضعیت بیمار دارد.
معمول‌ترین دلایل آسیب نخاعی شامل تصادفات رانندگی، سقوط از ارتفاع و حوادث ورزشی است. البته گاهی بیماری‌هایی مثل تومورهای نخاعی یا عفونت‌ها هم می‌توانند عامل این آسیب باشند. برای مثال، تصادفات رانندگی تقریباً 40٪ از آسیب‌های نخاعی را به خود اختصاص می‌دهند. آشنایی با این دلایل به ما کمک می‌کند تا مراقب خود و اطرافیانمان باشیم و از حوادث احتمالی جلوگیری کنیم.
پزشکان برای تشخیص دقیق آسیب نخاعی از روش‌های پیشرفته‌ای مثل MRI و سی‌تی‌اسکن استفاده می‌کنند. این آزمایش‌ها به خوبی نشان می‌دهند که شدت و محل آسیب کجاست و بهترین راه درمانی چه خواهد بود. علاوه بر این، پزشکان معمولاً معاینات فیزیکی دقیقی نیز انجام می‌دهند تا وضعیت عصبی بیمار را کاملاً ارزیابی کنند.

یکی از بهترین و موثرترین راه‌ها برای بهبود پس از آسیب نخاعی، طب فیزیکی و توانبخشی است. این روش‌ها شامل تمرینات فیزیوتراپی، آب‌درمانی، کاردرمانی و ماساژ درمانی هستند. مثلاً دستگاه Lokomat که یک ربات پیشرفته توانبخشی است، به افراد کمک می‌کند تا حرکات طبیعی راه رفتن را دوباره تمرین کنند. هدف اصلی توانبخشی، کمک به بازیابی استقلال و بازگشت به زندگی فعال و شاد است. علی، یکی از بیماران جوانی است که با استفاده از این دستگاه موفق شد پس از آسیب نخاعی، دوباره روی پای خودش بایستد و قدم بردارد.

این روزها درمان آسیب نخاعی بسیار فراتر از دارو و جراحی رفته است. پژوهش‌های اخیر نشان داده‌اند که روش‌هایی مثل تحریک مغناطیسی مغز (rTMS)، درمان با سلول های بنیادی و روبات‌های پیشرفته توانبخشی، تأثیرات شگفت‌انگیزی دارند. مطالعه‌ای که در سال 2023 در مجله معتبر Frontiers in Neuroscience منتشر شد، نشان می‌دهد که rTMS می‌تواند توان حرکتی بیماران را به میزان قابل توجهی بهبود بخشد. همچنین تحقیقات بیشتری روی درمان‌های مبتنی بر سلول‌های بنیادی در حال انجام است که امیدهای تازه‌ای برای درمان کامل این آسیب‌ها ایجاد کرده است.

پیشگیری همیشه بهتر از درمان است. رعایت نکات ساده‌ای مثل استفاده از کمربند ایمنی، تجهیزات محافظ هنگام ورزش و توجه به محیط اطراف می‌تواند تا حد زیادی خطر آسیب نخاعی را کاهش دهد. به عنوان مثال، استفاده از کلاه ایمنی در هنگام دوچرخه‌سواری خطر بروز آسیب‌های نخاعی را به شدت کاهش می‌دهد.

زندگی بعد از آسیب نخاعی

زندگی بعد از آسیب نخاعی آسان نیست، اما غیرممکن هم نیست! بسیاری از افراد با کمک درمان‌های مناسب و حمایت خانواده و دوستان توانسته‌اند زندگی جدید و با کیفیتی را برای خود بسازند. مثلاً سارا، ورزشکار حرفه‌ای که پس از آسیب نخاعی به کمک توانبخشی دوباره به زندگی عادی برگشته و حالا مربی ورزشی موفقی شده است. داستان این افراد نشان می‌دهد که با پشتکار و امید، همه چیز ممکن است.

آینده روشن درمان

دانشمندان هر روز روش‌های تازه‌ای برای درمان آسیب‌های نخاعی پیدا می‌کنند. فناوری‌هایی مانند مهندسی ژنتیک، هوش مصنوعی و رباتیک نویدبخش آینده‌ای امیدوارکننده برای این بیماران هستند. این پیشرفت‌ها باعث می‌شوند بیماران در آینده نزدیک درمان‌های موثرتر و درد کمتری را تجربه کنند.

آسیب نخاعی یک چالش جدی و پیچیده است، اما هرگز به معنای پایان زندگی نیست. امروزه با پیشرفت چشمگیر علم پزشکی و فناوری توانبخشی، فرصت‌های فراوانی برای بهبود و بازگشت به زندگی عادی فراهم شده است. آنچه در این مسیر اهمیت دارد، امیدواری، پشتکار و حمایت اطرافیان است. انتخاب پزشک متخصص و باتجربه که بتواند شما را در این مسیر پرفراز و نشیب همراهی کند نیز بسیار کلیدی است.
دکتر محسن خالدی ، متخصص طب فیزیکی و توانبخشی در شمال تهران، با بهره‌گیری از جدیدترین متدهای درمانی و توانبخشی و همچنین سال‌ها تجربه بالینی، آماده است تا به شما کمک کند مسیر بهبودی را با آرامش و اطمینان طی کنید. برای دریافت مشاوره می توانید از طریق دکمه دریافت نوبت و یا از طریق شماره تماس 02145186676 اقدام کنید.


منابع
mayoclinic.org
my.clevelandclinic.org