روش‌های درمان آرتروز لگن برای حفظ عملکرد مفصل و کاهش درد مزمن

آرتروز لگن (استئوآرتریت) یکی از شایع‌ترین بیماری‌های تخریبی مفاصل است که به تدریج باعث تحلیل غضروف محافظ بین استخوان‌ها در ناحیه لگن می‌شود. این بیماری معمولاً با درد خفیف آغاز شده و به مرور زمان، شدت درد افزایش پیدا می‌کند. تخریب غضروف باعث اصطکاک بیشتر استخوان‌ها با یکدیگر شده و این وضعیت به مرور باعث التهاب، تورم و کاهش قابل توجه دامنه حرکتی مفصل لگن می‌گردد. شدت یافتن این علائم می‌تواند به کاهش کیفیت زندگی و بروز اختلال در انجام فعالیت‌های روزمره مانند راه رفتن، نشستن و حتی استراحت شود. تشخیص زودهنگام و اقدام به درمان مناسب اهمیت فراوانی در کنترل پیشرفت بیماری و حفظ سلامت و توانایی حرکتی فرد دارد.

آرتروز لگن می‌تواند با علائم مختلفی ظاهر شود که شناسایی به‌موقع آن‌ها به تشخیص زودهنگام بیماری کمک می‌کند.شایع‌ترین علائم این بیماری شامل درد مزمن و مداوم در ناحیه کشاله ران یا اطراف ران است که ممکن است تا زانو نیز منتشر شود. بیماران معمولاً احساس سفتی و خشکی در مفصل را به‌خصوص در ابتدای صبح تجربه می‌کنند که با شروع حرکت به تدریج کاهش می‌یابد. محدودیت دامنه حرکتی نیز از دیگر علائم آزاردهنده آرتروز لگن است که انجام فعالیت‌های روزانه مانند خم شدن، بلند شدن از روی صندلی و حتی راه رفتن را دشوار می‌کند.
در مراحل پیشرفته‌تر، التهاب و تورم نیز ممکن است بروز پیدا کند و موجب ایجاد درد شدیدتری گردد. این علائم در صورت عدم درمان مناسب، به مرور می‌توانند منجر به ضعف عضلانی و کاهش توانایی در حرکت و فعالیت بدنی شوند، بنابراین مراجعه به موقع به پزشک متخصص برای ارزیابی دقیق و شروع درمان ضروری است.

ابتدا پزشک با گرفتن شرح حال بیمار و شنیدن دقیق جزئیات علائم و مدت زمان بروز آن‌ها معاینه فیزیکی را شروع می‌کند که شامل بررسی دقیق دامنه حرکتی مفصل لگن، وجود درد هنگام حرکت دادن مفصل و علائم التهابی است. علاوه بر این‌ها، از روش‌های تصویربرداری همچون رادیوگرافی (عکس‌برداری با اشعه ایکس)، سی‌تی‌اسکن و ام‌آر‌آی استفاده می‌شود.
رادیوگرافی معمولاً اولین قدم در فرایند تشخیص است که در آن تغییرات مفصلی، میزان تخریب غضروف و وجود زوائد استخوانی (استئوفیت‌ها) ارزیابی می‌شود.
سی‌تی‌اسکن می‌تواند جزئیات بیشتری از ساختارهای استخوانی و مفصلی ارائه دهد، در حالی که ام‌آر‌آی برای بررسی دقیق‌تر وضعیت بافت نرم، غضروف‌ها، رباط‌ها و تاندون‌های اطراف مفصل بسیار مفید است.
در برخی موارد، آزمایش‌های خونی برای رد کردن سایر بیماری‌ها مانند روماتیسم مفصلی یا عفونت‌های مفصلی نیز انجام می‌شود.

روش غیرجراحی

فیزیوتراپی
یکی از مؤثرترین روش‌های درمان غیرجراحی، فیزیوتراپی است. تمرینات تقویتی و کششی به کاهش درد و بهبود عملکرد عضلات کمک کرده و دامنه حرکتی مفصل را افزایش می‌دهند.
دارو درمانی
داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن و دیکلوفناک معمولاً برای کاهش التهاب و درد تجویز می‌شوند. در موارد خاص، تزریق کورتیکواستروئیدها به داخل مفصل نیز مؤثر است.
کاهش وزن و تغذیه مناسب
کاهش وزن و حفظ وزن مناسب فشار اضافی بر مفاصل لگن را کاهش داده و می‌تواند به کنترل علائم کمک قابل توجهی کند. مصرف غذاهای غنی از امگا 3 و آنتی‌اکسیدان‌ها نیز در کاهش التهاب و سلامت مفصل مؤثر است.
رویکردهای تکمیلی مانند ماساژ درمانی، طب سوزنی و آب‌درمانی نیز می‌توانند بسیار مفید باشند.

روش‌ جراحی

تعویض کامل مفصل لگن (آرتروپلاستی)
تعویض کامل مفصل لگن یا آرتروپلاستی یکی از متداول‌ترین جراحی‌های ارتوپدی است که در موارد شدید و پیشرفته آرتروز انجام می‌شود. در این عمل جراحی، مفصل آسیب‌دیده و تخریب‌شده به طور کامل برداشته شده و با یک مفصل مصنوعی که از مواد باکیفیت و مقاوم مانند سرامیک یا فلز و پلاستیک خاص ساخته شده است، جایگزین می‌گردد. این جراحی معمولاً باعث کاهش قابل توجه درد، افزایش توان حرکتی و بهبود کیفیت زندگی بیمار می‌شود.
آرتروسکوپی لگن
آرتروسکوپی لگن یک روش جراحی کم‌تهاجمی است که عمدتاً در مراحل اولیه تا متوسط بیماری استفاده می‌شود. این روش برای ترمیم آسیب‌های خفیف تا متوسط در غضروف و بافت‌های نرم اطراف مفصل لگن مؤثر است. در آرتروسکوپی، جراح از طریق برش‌های کوچک و با استفاده از دوربین مخصوص (آرتروسکوپ) به داخل مفصل دسترسی پیدا کرده و با ابزارهای دقیق، آسیب‌های مفصلی را ترمیم می‌کند. این روش در مقایسه با جراحی‌های باز کم‌تر تهاجمی بوده، مدت زمان بهبودی کوتاه‌تر و درد و ناراحتی کمتری دارد. بیماران معمولاً پس از این جراحی سریع‌تر به زندگی روزمره و فعالیت‌های خود باز می‌گردند.

بعد از جراحی یا در حین درمان‌های غیرجراحی، مراقبت‌های دقیق و جامع برای تسریع بهبود و کاهش عوارض ضروری است.
پیروی از دستورالعمل‌های پزشک معالج، استفاده به موقع از داروهای ضد درد و ضد التهاب و انجام مرتب تمرینات توانبخشی تجویز شده، از اولویت بالایی برخوردار است.
انجام فیزیوتراپی منظم و هدفمند نقش بسیار مهمی در بازسازی و تقویت عضلات اطراف مفصل لگن دارد.
استفاده از وسایل کمکی مانند عصا یا واکر تا زمانی که پزشک معالج اجازه دهد، می‌تواند به کاهش فشار وارده بر مفصل کمک کرده و روند بهبودی را تسهیل کند.
رعایت نکات مربوط به نحوه صحیح خوابیدن و استراحت کافی نیز بسیار مهم است، زیرا استراحت مناسب موجب تسریع ترمیم بافت‌ها و کاهش التهاب می‌شود.
بیماران باید از انجام حرکات ناگهانی، بلند کردن اجسام سنگین و فشار بیش از حد بر روی مفصل در دوره بهبودی پرهیز کنند تا بهبودی کامل حاصل شود و خطر بروز مجدد آسیب کاهش یابد.

آرتروز لگن یک بیماری پیشرونده است که در صورت عدم رسیدگی به موقع و صحیح، می‌تواند زندگی روزمره فرد را به شدت تحت تأثیر قرار دهد. این بیماری نه تنها باعث درد و محدودیت حرکتی می‌شود، بلکه می‌تواند به کاهش فعالیت‌های اجتماعی و افزایش وابستگی به دیگران منجر شود. با این حال، راهکارهای متعددی برای کنترل علائم و بهبود کیفیت زندگی وجود دارد.
انتخاب روش درمانی مناسب، از اصلاح سبک زندگی گرفته تا استفاده از روش‌های غیرجراحی و در موارد پیشرفته، مداخلات جراحی، نقش اساسی در کاهش علائم و بهبود عملکرد حرکتی دارد.
دکتر محسن خالدی متخصص طب فیزیکی، با ارائه درمان‌های تخصصی و پیشرفته آرتروز لگن به بیماران کمک می‌کند. ایشان از روش‌های نوین درمانی برای کاهش درد، بهبود حرکت مفصل و ارتقاء کیفیت زندگی بیماران استفاده می‌کنند. برای دریافت مشاوره و برنامه درمانی مناسب، می‌توانید از طریق دکمه دریافت نوبت یا شماره تماس 02145186676 اقدام کنید.

منابع
hopkinsmedicine
my.clevelandclinic