آرتروز مچ دست و انتخاب بهترین روش درمان؛ راهنمای جامع برای بیماران

آرتروز مچ دست و بررسی روش های درمان آن
تیم محتوای ایران نوبت
1403/08/08

آرتروز مچ دست چیست و چرا اتفاق می‌افتد؟

آرتروز مچ دست چیست و چرا اتفاق می‌افتد؟
آرتروز مچ دست نوعی از بیماری‌های مفصلی است که به تخریب و فرسایش غضروف‌های مچ دست منجر می‌شود و باعث درد، تورم و کاهش حرکت در این ناحیه می‌شود. این بیماری به‌طور عمده در اثر فرسایش تدریجی غضروف‌های مفصلی مچ دست به مرور زمان به وجود می‌آید، اما دلایل متعددی می‌تواند باعث بروز آن شود:
فرسایش و پیری: افزایش سن و استفاده طولانی مدت از مفاصل می‌تواند باعث فرسایش غضروف‌ها شود.
آسیب‌های قبلی: شکستگی‌ها، دررفتگی‌ها و آسیب‌های دیگر مچ دست که به‌درستی درمان نشده باشند، می‌توانند باعث تخریب غضروف و ایجاد آرتروز شوند.
عوامل ژنتیکی: برخی از افراد به دلیل عوامل ژنتیکی ممکن است مستعدتر به آرتروز مچ دست باشند.
بیماری‌های خودایمنی: بیماری‌هایی مانند روماتیسم مفصلی که سیستم ایمنی بدن به بافت‌های خود حمله می‌کند، می‌تواند منجر به آرتروز مچ دست شود.
فعالیت‌های تکراری و فشار زیاد بر مچ دست: شغل‌ها و فعالیت‌هایی که نیازمند استفاده مکرر از مچ دست هستند (مانند تایپ کردن، نوازندگی و کارهای دستی) می‌توانند به تدریج به آرتروز منجر شوند.

علائم و نشانه‌هایی که باید بشناسید

درد مداوم یا متناوب: درد ناشی از آرتروز معمولاً در حین استفاده از مچ دست و حتی در زمان استراحت هم ممکن است احساس شود. این درد با پیشرفت بیماری تشدید می‌شود.
سفتی و محدودیت حرکتی: با گذشت زمان، سفتی مفصل و کاهش دامنه حرکتی آن اتفاق می‌افتد، به‌طوری‌که فرد قادر به انجام حرکات کامل با مچ دست خود نخواهد بود.
تورم و التهاب: در ناحیه مچ دست ممکن است تورم و التهاب مشاهده شود، به‌خصوص پس از فعالیت‌هایی که بر مفصل فشار وارد می‌کنند.
کاهش قدرت: با پیشرفت آرتروز، توانایی گرفتن اشیاء کاهش می‌یابد و ممکن است مچ دست ضعیف‌تر شود.
صدای تق تق یا قفل شدن مفصل: بسیاری از افراد صدای ترکیدن یا قفل شدن مفصل مچ دست را تجربه می‌کنند. این صداها به دلیل سایش استخوان‌ها به هم و تخریب غضروف مفصلی ایجاد می‌شوند.
تغییر شکل مفصل: در موارد پیشرفته، تغییر شکل مفصل مچ دست و بیرون‌زدگی استخوان‌ها نیز ممکن است رخ دهد.
حساسیت به لمس: معمولاً هنگام لمس ناحیه مچ دست، حساسیت و درد افزایش می‌یابد.

عوامل خطر و دلایل بروز

عوامل خطر و دلایل بروز
افزایش سن: با افزایش سن، غضروف‌های مفصلی به مرور زمان فرسوده می‌شوند و این باعث افزایش احتمال ابتلا به آرتروز می‌شود.
آسیب‌های قبلی به مچ دست: شکستگی‌ها، دررفتگی‌ها، یا آسیب‌های قبلی به مچ دست، به‌ویژه اگر به‌درستی درمان نشده باشند، می‌توانند باعث تخریب تدریجی غضروف و افزایش احتمال بروز آرتروز شوند.
کارها و فعالیت‌های تکراری: فعالیت‌هایی که نیاز به استفاده مکرر و شدید از مچ دست دارند، مانند تایپ کردن، نجاری، و یا نواختن موسیقی، می‌توانند به مرور زمان باعث فرسایش غضروف مفصلی شوند و خطر آرتروز را افزایش دهند.
بیماری‌های خودایمنی: بیماری‌هایی مانند روماتیسم مفصلی، که سیستم ایمنی بدن به بافت‌های خود حمله می‌کند، می‌توانند باعث تخریب غضروف و بروز آرتروز مچ دست شوند.
ژنتیک و عوامل ارثی: برخی افراد به دلیل عوامل ژنتیکی مستعدتر به آرتروز مچ دست هستند و در خانواده‌های آن‌ها این بیماری شایع‌تر است.
چاقی: اضافه وزن فشار بیشتری بر مفاصل بدن وارد می‌کند، هرچند که مچ دست وزن زیادی را تحمل نمی‌کند، اما چاقی می‌تواند عامل تشدید کننده باشد و سایر مفاصل را تحت تأثیر قرار دهد.
عدم تعادل هورمونی و متابولیکی: برخی بیماری‌های هورمونی و متابولیکی مانند دیابت و بیماری‌های تیروئیدی می‌توانند زمینه‌ساز تخریب غضروف‌ها و بروز آرتروز شوند.
عوامل شغلی و حرفه‌ای: افرادی که در مشاغلی مشغول هستند که نیاز به حرکات شدید و تکراری مچ دست دارند، مثل کارگران، ورزشکاران و هنرمندان، بیشتر در معرض ابتلا به آرتروز مچ دست قرار دارند.

روش های تشخیص؛ ابزارها و روش‌های پزشکی

تشخیص آرتروز مچ دست نیازمند بررسی دقیق علائم بالینی و استفاده از روش‌های تصویربرداری و تست‌های مختلف پزشکی است. در ادامه به ابزارها و روش‌های رایج برای تشخیص آرتروز مچ دست اشاره می‌کنیم:
معاینه فیزیکی: پزشک با معاینه مچ دست، بررسی علائم ظاهری مانند تورم، درد و حساسیت به لمس، و همچنین محدودیت‌های حرکتی، می‌تواند به بروز آرتروز مشکوک شود.
رادیوگرافی (X-ray): یکی از روش‌های اصلی در تشخیص آرتروز مچ دست، تصویربرداری با اشعه ایکس است. این تصاویر می‌توانند کاهش فاصله بین استخوان‌ها، نشانه‌های تخریب غضروف و تغییرات استخوانی مانند استخوان‌سازی اضافی را نشان دهند.
ام‌آر‌آی (MRI): در صورتی که پزشک به بررسی دقیق‌تر بافت نرم، مانند غضروف‌ها و رباط‌ها نیاز داشته باشد، از ام‌آر‌آی استفاده می‌شود. این روش می‌تواند جزئیات دقیق‌تری از تغییرات غضروف و آسیب به بافت‌های نرم مچ دست ارائه دهد.
سی‌تی‌اسکن (CT scan): سی‌تی‌اسکن به بررسی دقیق‌تر ساختارهای استخوانی کمک می‌کند و در مواردی که تشخیص پیچیده‌تر است یا آسیب‌های استخوانی دیگری مشکوک باشند، می‌تواند مفید باشد.
اولتراسونوگرافی (Ultrasound): از اولتراسونوگرافی برای ارزیابی التهاب و مایع مفصلی در مچ دست استفاده می‌شود و می‌تواند اطلاعاتی در مورد بافت‌های نرم و عفونت‌های احتمالی ارائه دهد.
آزمایشات خونی: در مواردی که آرتروز ناشی از یک بیماری خودایمنی مانند روماتیسم مفصلی مشکوک باشد، آزمایشات خونی برای بررسی علائم التهابی، مانند سطح CRP و ESR، و همچنین بررسی عوامل مرتبط با بیماری‌های خودایمنی، انجام می‌شود.
آرتروسکوپی: این روش تهاجمی، شامل قرار دادن یک دوربین کوچک درون مفصل برای بررسی مستقیم داخل مچ دست است. در برخی موارد، آرتروسکوپی نه تنها به تشخیص، بلکه به درمان مشکلات داخل مفصل نیز کمک می‌کند.

روش های درمان آرتروز مچ دست

روش های درمان آرتروز مچ دست
درمان آرتروز مچ دست شامل روش‌های متنوعی است که بسته به شدت بیماری و نیازهای خاص بیمار انتخاب می‌شوند. در ادامه به مهم‌ترین روش‌های درمانی آرتروز مچ دست اشاره می‌کنیم:

درمان‌های غیر دارویی و محافظتی

استراحت و محدود کردن فعالیت: استراحت دادن به مچ دست و پرهیز از فعالیت‌های سنگین و تکراری می‌تواند از شدت علائم بکاهد و روند پیشرفت بیماری را کند کند.
استفاده از آتل یا بریس: برای کاهش فشار روی مفصل و جلوگیری از حرکات غیرضروری، استفاده از آتل یا بریس توصیه می‌شود. این ابزارها مچ دست را در حالت ثابت نگه می‌دارند و به کاهش درد کمک می‌کنند.
کمپرس گرم و سرد: استفاده از کمپرس گرم برای بهبود جریان خون و کاهش درد و از کمپرس سرد برای کاهش تورم و التهاب مفید است.

فیزیوتراپی و تمرینات تقویتی

تمرینات تقویتی و کششی: فیزیوتراپیست می‌تواند تمریناتی برای تقویت عضلات اطراف مچ دست و بهبود دامنه حرکتی مفصل ارائه دهد.
درمان‌های فیزیکی: مانند اولتراسوند، لیزر تراپی و تحریک الکتریکی برای کاهش درد و التهاب استفاده می‌شوند.

دارودرمانی

مسکن‌ها و داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs): داروهایی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن می‌توانند به کاهش درد و التهاب کمک کنند.
تزریق کورتیکواستروئیدها: تزریق داروهای کورتیکواستروئید به داخل مفصل مچ دست، به کاهش التهاب و درد کمک می‌کند. این روش در مواردی که درد شدید باشد و سایر روش‌ها ناکارآمد باشند، استفاده می‌شود.
داروهای تغییر‌دهنده بیماری‌های خودایمنی: در صورتی که آرتروز ناشی از بیماری‌هایی مانند روماتیسم مفصلی باشد، داروهای مخصوص کنترل این بیماری‌ها تجویز می‌شود.

درمان‌های تزریقی و نوین

تزریق اسید هیالورونیک: این تزریق می‌تواند به بهبود لغزندگی و کاهش اصطکاک در مفصل کمک کند.
تزریق پلاسمای غنی از پلاکت (PRP): پلاسمای غنی از پلاکت برای تحریک فرایند ترمیم و کاهش درد و التهاب استفاده می‌شود.
درمان سلول‌های بنیادی: در برخی از موارد پیشرفته، تزریق سلول‌های بنیادی برای ترمیم بافت آسیب‌دیده و تحریک بازسازی غضروف به کار می‌رود.

درمان‌های جراحی

آرتروسکوپی: در این روش با قرار دادن دوربین در مفصل، بافت‌های آسیب‌دیده برداشته می‌شوند. این روش برای مواردی که آرتروز خفیف یا متوسط باشد، استفاده می‌شود.
جراحی تعویض مفصل مچ دست: در موارد شدید که روش‌های دیگر کارایی ندارند، تعویض مفصل مچ دست می‌تواند راه‌حل مناسبی باشد. این جراحی مفصل آسیب‌دیده را با یک مفصل مصنوعی جایگزین می‌کند.
جراحی فیوژن (خشک کردن مفصل): در این روش، استخوان‌های مفصل به یکدیگر جوش داده می‌شوند تا حرکت مفصل به حداقل برسد و درد کاهش یابد. این روش در موارد بسیار شدید که سایر درمان‌ها بی‌تأثیر باشند، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
بیشتر بخوانید: درمان آرتروز با سلول های بنیادی
روش های درمان آرتروز مچ دست

کلام پایانی

پیشگیری و مراقبت از مفاصل مچ دست برای حفظ سلامت و جلوگیری از بروز آرتروز اهمیت بسیاری دارد. با رعایت نکات ساده‌ای مانند پرهیز از حرکات تکراری و سنگین، استفاده از تجهیزات مناسب، و توجه به وضعیت صحیح دست و بدن می‌توانید فشار کمتری به مفاصل وارد کنید. همچنین، با گنجاندن تمرینات تقویتی و کششی در برنامه روزانه و رعایت تغذیه سالم، احتمال ابتلا به آرتروز کاهش می‌یابد.
در نهایت، توجه به علائم اولیه و مراجعه به پزشک در صورت بروز درد یا سفتی مچ دست، می‌تواند از پیشرفت بیماری جلوگیری کرده و کیفیت زندگی شما را حفظ کند. رعایت این اصول، سلامت مفاصل مچ دست را تضمین کرده و شما را از مشکلاتی که آرتروز می‌تواند به همراه داشته باشد، دور می‌کند.


منابع
wakehealth
tylenol

پیشگیری کامل از آرتروز ممکن نیست، اما می‌توان با انجام تمرینات مناسب، کاهش فشار روی مچ دست و محافظت از مفصل‌ها در برابر آسیب‌ها، خطر بروز آن را کاهش داد.

بله، مصرف مواد غذایی غنی از اُمگا ۳، ویتامین D، و آنتی‌اکسیدان‌ها می‌تواند به کاهش التهاب و بهبود وضعیت مفاصل کمک کند.

بله، آب‌درمانی یکی از روش‌های مؤثر برای کاهش درد و بهبود حرکت مفاصل در افراد مبتلا به آرتروز است. آب گرم به آرامش عضلات کمک کرده و با کاهش فشار روی مفصل‌ها می‌تواند درد را کاهش دهد. همچنین تمرینات در آب به دلیل کاهش وزن بدن در آب، فشار کمتری بر مچ دست وارد می‌کند.

لیست نظرات

ماهرخ کاظمی

دکتر خالدی بسیار درجه یک و حرفه ای هستن ممنونم از تیم خوبشون

صادق پازوکی

من پیش دکتر خالدی مراجعه داشتم و همون طور که تعریفشون رو شنیدم خیلی به کار درمان تسلط دارن و بسیار خوش اخلاق هستن

پونه کرمی

من چند وقته مچ دستم خیلی درد میکنه و درگیره. یعنی آرتروزه؟؟


دکتر محسن خالدی - متخصص طب فیزیکی و توانبخشی در تهران