خطرات نوروپاتی دیابتی، شناخت علائم و روش‌های درمانی

نوروپاتی دیابتی می‌تواند خطرناک باشد؛ به‌ویژه زمانی که به موقع تشخیص داده نشود یا کنترل قند خون به‌درستی انجام نگیرد. این بیماری نوعی آسیب عصبی است که به‌دنبال دیابت طولانی‌مدت یا کنترل‌نشده ایجاد می‌شود و معمولاً ابتدا اعصاب پاها و دست‌ها را درگیر می‌کند. در مراحل اولیه، بیمار ممکن است فقط احساس بی‌حسی، سوزن‌سوزن شدن یا درد خفیف را تجربه کند، اما با پیشرفت بیماری، این علائم شدیدتر شده و می‌توانند تعادل حرکتی را مختل کنند یا حتی منجر به زخم‌های مزمن و غیرقابل‌درمان شوند.
اگر نوروپاتی دیابتی درمان یا مدیریت نشود، ممکن است باعث عوارض جدی‌تری مانند زخم‌های عفونی، گانگرن و حتی قطع عضو شود. همچنین نوع خاصی از این بیماری که بر اعصاب خودکار بدن تأثیر می‌گذارد (نوروپاتی اتونومیک)، می‌تواند عملکرد قلب، گوارش یا مثانه را نیز دچار اختلال کند و زندگی روزمره بیمار را به‌شدت تحت‌تأثیر قرار دهد. بنابراین تشخیص زودهنگام، کنترل دقیق قند خون و پیروی از درمان‌های تجویزی برای جلوگیری از پیشرفت این بیماری اهمیت حیاتی دارد.

این بیماری بسته به ناحیه‌ای از بدن که تحت تأثیر قرار می‌گیرد، به چهار نوع اصلی تقسیم می‌شود. شناخت این انواع به درک بهتر علائم و انتخاب روش درمانی مناسب کمک می‌کند:

نوروپاتی محیطی (Peripheral Neuropathy)

شایع‌ترین نوع نوروپاتی دیابتی است و اغلب به‌صورت تدریجی بروز می‌کند. این نوع بیشتر پاها و انگشتان پا را درگیر می‌کند، اما در برخی موارد به دست‌ها نیز سرایت می‌کند. تزریق بوتاکس می‌تواند در این نوع، به‌ویژه برای کاهش درد و اسپاسم عضلات پا، بسیار مؤثر باشد.

نوروپاتی اتونومیک (Autonomic Neuropathy)

در این نوع، اعصاب خودکار بدن که وظیفه کنترل عملکردهای غیرارادی مانند ضربان قلب، فشار خون، گوارش، تعریق و مثانه را دارند، دچار اختلال می‌شوند.

نوروپاتی کانونی (Focal Neuropathy)

این نوع به‌طور ناگهانی و موضعی ظاهر می‌شود و اغلب یک عصب خاص را درگیر می‌کند. رایج‌ترین محل‌ها شامل:
صورت (عصب چشمی یا صورتی)
قفسه سینه یا پایین کمر
ران یا ساق پا

نوروپاتی پروگزیمال (Proximal Neuropathy)

این نوع کمتر شایع است و بیشتر در افراد مسن دیده می‌شود. در این حالت، اعصاب نواحی نزدیک به تنه مانند لگن، ران و باسن درگیر می‌شوند.
در مجموع، هر نوع نوروپاتی دیابتی ویژگی‌های خاص خود را دارد و بسته به محل درگیری، درمان متفاوتی می‌طلبد. تزریق بوتاکس به‌عنوان یک روش کم‌عارضه و هدفمند، می‌تواند در کنترل درد و بهبود عملکرد حرکتی بیماران، به‌ویژه در انواع محیطی و پروگزیمال، بسیار مؤثر باشد.

این بیماری می‌تواند اعصاب مختلف در سراسر بدن را تحت‌تأثیر قرار دهد. این آسیب عصبی بسته به ناحیه‌ای که درگیر شده، علائم متفاوتی ایجاد می‌کند، اما رایج‌ترین نشانه‌ها عبارتند از:

بی‌حسی، سوزن‌سوزن شدن یا گزگز در اندام‌ها

معمولاً از پاها شروع می‌شود و گاهی به دست‌ها نیز گسترش می‌یابد. این احساسات غیرعادی ممکن است در انگشتان، کف پا، ساق، کف دست یا ساعد ظاهر شوند و در برخی افراد تا نواحی بالاتری هم ادامه یابند.

درد عصبی

احساس درد تیرکشنده، سوزش یا درد عمیق در پاها، دست‌ها، پشت یا حتی لگن از علائم شایع است. دردها معمولاً شب‌ها شدیدتر می‌شوند و می‌توانند خواب بیمار را مختل کنند.

ضعف عضلانی و اختلال در حرکت

نوروپاتی ممکن است باعث ضعف در عضلات پا، دست، ران یا حتی عضلات شکم و کمر شود. این ضعف می‌تواند باعث اختلال در راه رفتن، بلند شدن از صندلی یا انجام فعالیت‌های روزمره شود.

اختلال در عملکرد اندام‌های داخلی (نوروپاتی اتونومیک)

اگر اعصاب خودکار (اتونوم) آسیب ببینند، علائمی مانند مشکلات گوارشی (یبوست یا اسهال)، تهوع، افت فشار خون هنگام ایستادن، تعریق بیش از حد یا کم، اختلالات ادراری، و کاهش میل جنسی یا اختلال نعوظ در مردان دیده می‌شود.

اختلال در حس تعادل و هماهنگی

برخی بیماران دچار کاهش حس موقعیتی در اندام‌ها می‌شوند و به‌سختی می‌توانند تعادل خود را حفظ کنند، به‌ویژه هنگام بستن چشم یا راه رفتن در تاریکی.

زخم‌های مزمن و عدم احساس درد در نواحی آسیب‌دیده

از آنجا که حس درد در اندام‌ها کاهش می‌یابد، بیمار ممکن است متوجه زخم، سوختگی یا آسیب نشود و همین موضوع باعث ایجاد زخم‌های مزمن و عفونت شود.

درمان و مدیریت این عارضه نیازمند رویکردی چندجانبه است که شامل کنترل بیماری زمینه‌ای (دیابت)، کاهش علائم و پیشگیری از عوارض می‌باشد. در ادامه، مهم‌ترین روش‌های درمان و مدیریت این بیماری را مرور می‌کنیم:

کنترل قند خون

مهم‌ترین قدم در کنترل نوروپاتی دیابتی، تنظیم دقیق قند خون است. هرچه قند خون در محدوده مناسب‌تری باقی بماند، پیشرفت آسیب عصبی کندتر خواهد بود و احتمال بهبود علائم افزایش می‌یابد.

تزریق بوتاکس (روش تخصصی دکتر خالدی)

تزریق بوتاکس در ناحیه درگیر (معمولاً پاها) یکی از روش‌های نوین، کم‌عارضه و مؤثر برای کاهش دردهای عصبی و اسپاسم عضلانی است. این روش برای بیمارانی که به داروهای خوراکی پاسخ مناسبی نداده‌اند، گزینه‌ای ایده‌آل به شمار می‌رود و می‌تواند به‌طور قابل‌توجهی کیفیت زندگی را بهبود ببخشد.

داروهای ضد درد عصبی

در مواردی که بوتاکس نیاز به مکمل دارویی دارد، پزشک ممکن است داروهایی مانند گاباپنتین، پرگابالین یا دولوکستین تجویز کند که به کاهش دردهای مزمن کمک می‌کنند.

فیزیوتراپی و توانبخشی

در صورت ضعف عضلانی یا اختلال در راه رفتن، تمرینات فیزیوتراپی هدفمند برای حفظ تحرک، تقویت عضلات و کاهش درد توصیه می‌شود.
این رویکردها در کنار هم، می‌توانند راهکاری مؤثر برای مدیریت و درمان نوروپاتی دیابتی باشند.

اگر دچار علائم نوروپاتی دیابتی هستید، به‌ویژه اگر درد، بی‌حسی یا سوزش پاها کیفیت زندگی‌تان را کاهش داده، درمان را پشت گوش نیندازید. کلینیک درد دکتر محسن خالدی با رویکردی دقیق، علمی و شخص‌محور، از روش‌های نوین بهره می‌برد تا بدون نیاز به جراحی یا مصرف مداوم داروهای سنگین، درد شما را کاهش داده و عملکرد طبیعی بدن‌تان را بازیابی کند. لذا برای ارزیابی تخصصی و دریافت مشاوره، می‌توانید از طریق دکمه دریافت نوبت یا شماره تماس 02182804266 با ما در ارتباط باشید.


منابع
clevelandclinic.org
mayoclinic.org