سیاه شدن سر استخوان ران به چه علت است؟

سیاه شدن سر استخوان ران که به آن نکروز آواسکولار( Avascular Necrosis یا AVN )نیز گفته می‌شود، یکی از بیماری‌های جدی استخوانی است که در اثر کاهش یا قطع جریان خون به سر استخوان ران ایجاد می‌شود. این اختلال می‌تواند به تدریج باعث مرگ سلول‌های استخوانی، ضعف ساختاری استخوان و در نهایت تخریب مفصل ران شود. این بیماری معمولاً در مراحل اولیه بدون علائم واضح است، اما به مرور زمان، فرد دچار درد شدید، کاهش دامنه حرکتی و مشکلاتی در راه رفتن می‌شود. عوامل مختلفی از جمله آسیب‌های فیزیکی، مصرف طولانی‌مدت داروهای استروئیدی، بیماری‌های زمینه‌ای و مصرف الکل می‌توانند در بروز این مشکل نقش داشته باشند.نکروز آواسکولار اگر به موقع تشخیص داده نشود، می‌تواند منجر به تغییر شکل استخوان، آرتروز زودرس و نیاز به جراحی‌های پیچیده مانند تعویض مفصل ران شود. خوشبختانه با پیشرفت‌های پزشکی، روش‌های متعددی برای تشخیص زودهنگام و درمان این بیماری وجود دارد که از طریق تصویربرداری دقیق و تکنیک‌های درمانی غیرجراحی یا جراحی، می‌توان به بهبود عملکرد مفصل کمک کرد.

کاهش خون‌رسانی

مهم‌ترین علت AVN کاهش یا قطع خون‌رسانی به استخوان است که منجر به مرگ سلول‌های استخوانی می‌شود. این کاهش خون‌رسانی می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد، از جمله آسیب‌دیدگی، بیماری‌های مزمن و عوامل دارویی.

شکستگی و دررفتگی مفصل ران

آسیب‌های شدید به مفصل ران، مانند شکستگی‌های گردن استخوان ران یا دررفتگی‌های مفصل ران، می‌توانند رگ‌های خونی تغذیه‌کننده استخوان را تحت تأثیر قرار داده و باعث نکروز شوند.

مصرف طولانی‌مدت کورتیکواستروئیدها

داروهای استروئیدی مانند پردنیزولون که برای درمان بیماری‌هایی مانند آرتریت روماتوئید و لوپوس استفاده می‌شوند، می‌توانند با تغییر در متابولیسم چربی و تأثیر بر خون‌رسانی، خطر AVN را افزایش دهند.

مصرف بیش از حد الکل

مصرف زیاد الکل باعث ایجاد لخته‌های چربی در عروق کوچک استخوانی شده و جریان خون به استخوان را مختل می‌کند.

بیماری‌های مرتبط با اختلالات انعقادی

بیماری‌هایی مانند کم‌خونی داسی‌شکل، لوپوس و دیابت ممکن است باعث افزایش لخته‌های خونی و کاهش جریان خون در استخوان شوند.

پرتودرمانی و شیمی‌درمانی

در بیمارانی که برای درمان سرطان تحت پرتودرمانی یا شیمی‌درمانی قرار گرفته‌اند، خطر نکروز آواسکولار افزایش می‌یابد زیرا این درمان‌ها می‌توانند به عروق خونی آسیب برسانند.

علائم AVN ممکن است در مراحل اولیه پنهان باشند اما با پیشرفت بیماری، شدت آن‌ها افزایش می‌یابد. از مهم‌ترین علائم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
درد در ناحیه کشاله ران و مفصل ران که در ابتدا خفیف بوده و با پیشرفت بیماری شدیدتر می‌شود.
افزایش درد با فعالیت و کاهش با استراحت، اما در مراحل پیشرفته حتی در حالت استراحت نیز وجود دارد.
محدودیت حرکت در مفصل ران که باعث مشکل در راه رفتن، نشستن یا خم شدن می‌شود.
احساس ضعف و خستگی در ناحیه ران که ممکن است به تدریج شدیدتر شود.
ایجاد صدا یا حس قفل شدن در مفصل ران در برخی موارد.

AVN در چهار مرحله پیشرفت می‌کند:
مرحله اول: بیمار علائم خاصی ندارد و تغییرات قابل توجهی در عکس رادیولوژی دیده نمی‌شود.
مرحله دوم: درد شروع می‌شود و تصاویر رادیولوژی کاهش تراکم استخوان را نشان می‌دهند.
مرحله سوم: تخریب استخوان افزایش یافته و روی MRI مشخص می‌شود.
مرحله چهارم: تغییر شکل استخوان و آسیب به مفصل ران رخ داده و نیاز به جراحی وجود دارد.

برای تشخیص AVN، پزشک از روش‌های زیر استفاده می‌کند:
معاینه فیزیکی
بررسی علائم بیمار، میزان درد و محدوده حرکت مفصل.
تصویربرداری پزشکی
عکس رادیولوژی:در مراحل پیشرفته تغییرات استخوانی را نشان می‌دهد.
MRI: بهترین روش برای تشخیص زودهنگام
سی‌تی‌اسکن: برای ارزیابی دقیق‌تر تخریب استخوانی
اسکن استخوان: برای بررسی جریان خون استخوان استفاده می‌شود.

برای جلوگیری از ابتلا به AVN، رعایت نکات زیر اهمیت دارد:
کنترل مصرف داروهای استروئیدی و استفاده از آن‌ها فقط تحت نظر پزشک.
ترک سیگار و الکل که می‌توانند جریان خون استخوان را مختل کنند.
ورزش منظم برای بهبود گردش خون و حفظ سلامت استخوان‌ها.
مراقبت از مفاصل و پیشگیری از آسیب‌ها با استفاده از کفش مناسب و تکنیک‌های صحیح حرکتی.
کنترل بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت و کم‌خونی داسی‌شکل.

درمان‌های غیرجراحی مراحل اولیه

دارو درمانی: مصرف داروهای ضدالتهابی مانند ایبوپروفن برای کاهش درد.
فیزیوتراپی: انجام تمرینات خاص برای کاهش فشار روی مفصل ران.
استفاده از عصا یا وسایل کمکی: برای کاهش فشار روی استخوان ران.
تغییر سبک زندگی: کاهش وزن، ترک سیگار و محدود کردن مصرف الکل.
داروهای افزایش‌دهنده جریان خون: مانند بیس‌فسفونات‌ها که در برخی موارد تجویز می‌شوند.

درمان‌های جراحی مراحل پیشرفته

حفاری سر استخوان: برداشتن بخش کوچکی از استخوان برای کاهش فشار داخلی و افزایش جریان خون.
پیوند استخوان: جایگزینی بخش آسیب‌دیده با استخوان سالم از قسمت‌های دیگر بدن یا مواد مصنوعی.
تعویض مفصل ران: در موارد شدید که استخوان تخریب شده باشد، مفصل ران با پروتز جایگزین می‌شود.

افرادی که بیشتر در معرض خطر ابتلا به سیاه شدن سر استخوان ران هستند:
افراد دارای مصرف طولانی‌مدت کورتیکواستروئیدها (مانند پردنیزولون)
افراد با مصرف زیاد الکل که باعث لخته‌های چربی در عروق استخوانی می‌شود
بیماران مبتلا به کم‌خونی داسی‌شکل، لوپوس یا دیابت
افرادی که دچار شکستگی یا دررفتگی مفصل ران شده‌اند
کسانی که تحت پرتودرمانی یا شیمی‌درمانی قرار گرفته‌اند
افراد مبتلا به بیماری‌های خودایمنی مانند لوپوس و آرتریت روماتوئید
بیماران دارای سابقه پیوند عضو و مصرف داروهای سرکوب‌کننده ایمنی
افراد با چربی خون و کلسترول بالا که باعث کاهش خون‌رسانی به استخوان می‌شود
افراد مبتلا به پانکراتیت مزمن یا بیماری‌های کبدی
کسانی که سبک زندگی بی‌تحرک یا اضافه وزن دارند و فشار زیادی به مفاصل وارد می‌کنند

چنانچه به دنبال بهترین مرکز لیزر درمانی در شمال تهران هستید، دکتر محسن خالدی با بهره‌گیری از دانش تخصصی و روش‌های نوین درمانی، انتخابی ایده‌آل برای شماست. این مرکز با ارائه درمان‌های پیشرفته برای مشکلات حرکتی و دردهای مزمن، در محیطی کاملاً حرفه‌ای و مجهز، توانسته است رضایت بسیاری از بیماران را جلب کند. کافیست روی بنر زیر کلیک کنید. با این کار، گام بزرگی در مسیر تشخیص دقیق و مراقبت از سلامت خود بردارید.

نتیجه‌گیری
نکروز آواسکولار یک بیماری پیشرونده است که در صورت عدم درمان، می‌تواند آسیب جدی به مفصل ران وارد کند. تشخیص زودهنگام و درمان به‌موقع نقش مهمی در کنترل بیماری و کاهش نیاز به جراحی دارد. با رعایت نکات پیشگیرانه و مراجعه به پزشک در صورت مشاهده علائم، می‌توان از پیشرفت این بیماری جلوگیری کرده یا شدت آن را کاهش داد.
دکتر محسن خالدی، بهترین متخصص طب فیزیکی و توانبخشی در قلهک تهران ، با استفاده از روش‌های درمانی پیشرفته و غیرجراحی، به بیماران مبتلا به نکروز آواسکولار کمک می‌کند تا درد و مشکلات حرکتی خود را کاهش دهند و روند بهبود را به شکلی مؤثر طی کنند. برای دریافت مشاوره می‌توانید از طریق دکمه دریافت نوبت یا با شماره 02145186676 تماس بگیرید.

منابع
ncbi.nlm.nih.gov
emedicine.medscape.com